Esteribar ibarra: Natura, historia eta bizi kalitatea
Nafarroako Pirinioetan kokatuta, Esteribar ibarra natura, historia eta bizi-kalitatea elkartzen diren lekua da, esperientzia paregabea eskaintzeko. Iruñetik hamabost minutura, ibar honek landa-inguruneko lasaitasuna kultura-, historia- eta paisaia-aberastasunarekin konbinatzen du, eta horrek paregabeko helmuga bihurtzen du, bai ihesaldi baten bila dabiltzanentzat, bai etxe bat nahi dutenentzat.
Mendien eta ibaien arteko ingurune natural paregabea
Esteribar ibar pribilegiatua da, naturak dena biltzen duena. Kintoan jaiotako Arga ibaiak iparraldetik hegoaldera zeharkatzen du ibarra, bizitzaz eta lasaitasunez betetako paisaiak marraztuz. Iparraldean, Kintoko baso dotorea Nafarroako bitxi natural garrantzitsuenetako bat da. Ehun urteko pagadi honek, oreinen, basurdeen eta orkatzen etxeak, deskonektatzeko espazio ezin hobea eskaintzen du, biodibertsitateaz eta bidexkez gozatzen duzun bitartean. Ibarraren erdialdean eta hegoaldean, herri pintoreskoak Arga ibaiaren ertzetan zabaltzen dira, baso, zelai eta soroez inguratuta. Txoko bakoitzak atsedenerako eta abenturarako gonbita egiten du, ibilaldi lasaietatik hasi eta paisaia natural ikusgarriak zeharkatzen dituzten ibilbideetaraino.
Ibarraren kokapena eta geografia
Esteribar Pirinioetako ibar mendebaldekoenak 140 km²-ko hedadura du, 26 km inguruko luzerarekin eta 6 km-ko zabalerarekin. Bere udalerria, neurri handi batean, Arga ibaiaren ibai-arroarekin bat dator, Iruñerrian sartu arte. Iparraldean Baztan du mugakide, mendebaldean Arre, Olaibar eta Ezkabarte, hegoaldean Huarte-Iruña eta Egues, eta ekialdean Lizoain-Arriasgoiti eta Erroibar.
Ibarreko sarbidea bermatuta dago N-135 (Iruñea-Frantzia Luzaidetik) eta NA-138 errepideetan, Zubiri Frantziako mugarekin lotzen duena Urkiagako mendatearen bidez. Gainera, ibarreko hiriburu administratiboa, Zubiri, erdigune geografikoan dago; Olloki, berriz, herrigunerik populatuena da, Iruñetik gertu.
Ibarraren aberastasun historikoa: erromatarretatik Donejakue Bidera
Esteribar ibarra historiaz beteta dago. Burdin Aroko kastroetatik hasi eta Erromako XXXIV. Bideko (Astorga-Bordele) gune estrategiko gisa igaro arte, garai bakoitzak bere arrastoa utzi du. Erdi Aroan, ibilbide hori Donejakue Bide bihurtu zen, eta harana topagune kultural eta espiritual bihurtu zen.
Zubiri eta Larrasoaña, Bide Frantseseko etapa bukaerak, ibarraren aberastasun historikoaren adibide dira. Erdi Aroko zubiek, hala nola Zubiriko “La Rabia” edo Larrasoañako “Los Ladrones” zubiek, bideak ez ezik, denboran irauten duten elezaharrak ere lotzen dituzte. Gainera, Eugiko Munizioen Errege Fabrikak, Interes Kulturaleko Ondasun izendatuak, XV. mendean hasi eta Nafarroako Koroarentzat funtsezkoa izan zen armagintzaren historia kontatzen du.
Mendeetan zehar, Esteribar germaniar, arabiar, franko eta napoleoniar inbasioen lekuko izan zen, bertako kulturan arrastoa utzi zutenak. Erdi Aroan, bere kokapen estrategikoari esker, Donejakue Bidearen funtsezko puntu bihurtu zen, lur horietan zebiltzan erromesentzako aterpetxeak eta ospitaleak eraikiz. Olloki, Arleta edo Inbuluzketa bezalako jauregiak iragan noble baten lekuko dira, non erregeek eta jaunek haran honetan babesa aurkitu zuten.
Zonifikazio linguistikoa: Lur bat eremu euskaldunean
Euskararen 18/1986 Foru Legearen arabera, Esteribar Nafarroako Eremu Euskaldunaren barruan dago. Horrek ibarreko kultura-aberastasuna indartzen du, euskara eta gaztelania hizkuntza nagusi gisa elkarrekin bizi baitira, bertako biztanleen eta bisitarien hizkuntza-ondarea aberastuz.
Aukera ekonomikoz betetako ibarra
Esteribar aberatsa da naturan eta historian, baina baita jarduera ekonomikoan ere. 149 enpresa baino gehiagorekin, tradizioa eta berrikuntza uztartzen dituen ekonomia dinamikoa du ibarrak. Erreferente nagusien artean, hauek nabarmentzen dira:
- CINFA, Olloki industrialdean dagoen multinazional farmazeutikoa.
- Magnesitas Navarras, ibarreko industria nagusietako bat, magnesita erauzten eta prozesatzen duena, Eugin meategiak dituena eta Zubirin egoitza duena.
- SEINSA, kautxua eraldatzen espezializatua, Eugin ere badu egoitza.
Enpresa horiek, merkataritzan, ostalaritzan eta eraikuntzan diharduten tokiko negozio txikiekin batera, enpresa-garapenerako gune erakargarri bihurtzen dute Esteribar.
Kirola, turismoa eta natura: Gozatzeko helmuga
Esteribar paradisua da aire zabaleko jarduerez gozatzen dutenentzat. Mendi-ibiliak, BTT, traila edo, besterik gabe, beren herrietatik ibiltzea bailara esploratzeko aukera batzuk besterik ez dira. Bere ibilbideek, maila guztietara egokituak, ametsezko paisaiak zeharkatzen dituzte, eta historiaurreko trikuharrien bisitekin osa daitezke, hala nola Bayarnegui edo Armaya trikuharrien bisitekin, misterio eta historia kutsua ematen baitute.
Bere aberastasun naturalaz gain, haranak erakargarriak eskaintzen ditu, hala nola Eugiko urtegia, inguru paregabean paseoak eta mendi-ibiliak egiteko aproposa, edo Esteribarko Kiroldegia, bertako kirolarientzako eta bisitarientzako topagunea. Done Jakue Bideak turismo motor handienetako bat izaten jarraitzen du, eta urtero milaka erromes erakartzen ditu.
Bailara lotzen duten jaiak eta tradizioak
Esteribarko Haranaren Eguna, ekaineko bigarren astebururo ospatzen dena, urteko unerik esperoena da. Festa ibiltari honek bailarako herri nagusiak zeharkatzen ditu (Olloki, Larrasoaña, Zubiri eta Eugi) eta bertako biztanleen abegikortasunaz eta alaitasunaz gozatzeko aukera paregabea da, inguruko kultur esentzia ezagutzeaz gain.
Esteribar zain duzu
Esteribar ez da bailara bat bakarrik; esperientzia bat da. Txoko bakoitzak istorio bat kontatzen du, paisaia bakoitzak deskonektatzera gonbidatzen du eta bisita bakoitzak arrastoa uzten du. Natura, kultura, kirola edo, besterik gabe, bete-betean bizitzeko lekua bilatzen baduzu, Esteribarrek ateak irekiko dizkizu. Jakin ezazu eta utz iezaiozu zeure buruari bere esentzia bakarraren bidez konkistatzen.