Esteribar bailarako herri hau itsas-mailatik 793 metroko altueran eta Iruñetik 20 kilometroko distantziara dago. Mugakide ditu iparraldean Ilarratz eta Osteritz, hegoaldean Zaldaitz, ekialdean Ardaitz eta mendebaldean Zai, Arga ibaiaren ezkerraldean. 14 biztanle ditu (2020).

1802an Esteribarko diputatuaren eta etxeen txandan aukeratutako (bost ziren) errejidorearen artean gobernatzen zuten. Bere amaieran, Zuarraga eta Sairas herri hustuak zeuden. Hilerria, San Pedro Martiriaren baseliza egondako tokian dago.

Arrosarioko Andre Mariaren eliza nekazal giroko eraikina da, harrizkoa, habearte bakarrekoa, burualde zuzena eta kanpandorrea ditu oinaldean, habeartearen lehen atalaren gainean. Eraiki zenetik (XVI. mendea) eraldaketa nabarmenak jasan ditu, eta horrek egiturari eta dekorazioari eragin die.

Sarrera epistolaren aldeko hormatik egiten da, harrizko dobeladun zirkuluerdiko arkudun ate batetik, eta arkupe txiki bat babesten du. Gaur egungo estalkia ertz-ganga beheratukoa da, arku perpiurtuen bidez banandua. Oinaldeko korua ere garai garaikidean jasandako aldaketaren emaitza da.

Bere altzarien artean, erretaula nagusia nabarmentzen da, eta bermargotua izan arren, Antxietaren ereduetan inspiratutako bere izaera erromanista adierazten du. Baidtu apaindu gabeko zokalo bat, bi solairuko bost kale eta koroatzea, erdian irudientzako zuloekin eta gainerakoetan erliebeekin. Beheko pisuan, bi santuren arteko Flagelazio eta Prendimiento eszenak irudikatzen dira, horietako bat Donostia italiar edertasunekoa; goikoan, Epifania eta Aurkezpena Santa Ana eta Ama Birjinaren eta Haurraren arteko tenpluan, eta identifikatu gabeko beste santu bat. Teilatupean, Kristo gurutziltzatuaren irudi bat agertzen da. Beheko solairuaren erdialdean sagrario moderno bat ageri da eta, goiko solairuan irudi gotiko bat dauka: XV. mendearen 1. Erdiko Ama Birjina eta Haurra tente, egur polikromatuz egina. Sakristian, prozesio-gurutze bat gordetzen da, zilarrez egina, Iruñeko tailerrean (Oizko San Tiburtzioko Gurutze parrokiala, Malerreka). Garaian bertan sortutako beste zenbait piezekin duen antzekotasuna dela eta, 1600. urte ingurukoa izan daiteke, errenazentista berantiar estiloaren baitakoa.

Urriaren 7an ospatzen dira, Arrosarioko Ama Birjinaren omenez.