Hirugarrenen cookieak erabiltzen ditugu gure webgunean. Nabigatzen jarraitzen baduzu, ados zaudela ulertuko dugu.
Cookie-n Politika

IDOI (IDOY)

Fotografía Idoi

INFORMAZIO OROKORRA

Iruñetik 14,6 km-ra dago Idoi, eta Arga ibaiaren eskuinaldean dago. Iparraldean eta ekialdean mugakide dauka Sarasibar, hegoaldean Gendulain eta Zuriain eta ekialdean Larrasoaña eta Akerreta. 2020an, 10 biztanle zituen.


HISTORIA

1057an jada dokumentatuta ageri da, "Idoya" goitizen lokatibo gisa, eta 1268ko "Berramarren Liburuan" ageri da jendearen bizileku gisa. XIV. eta XV. mendeetan jenderik gabe geratu zen.

1835-1845eko udal-erreformara arte, Esteribarko diputatuak eta etxeen artean txandaka hautatu ohi zuten erregidoreak gobernatzen (1802an lau etxe eta hondatutako beste bat ziren orotara). 1847an, Idoiko haurrak Larrasoañako eskolara joaten ziren. Ferrei esker egiten ahal zen bertaraino bidea, eta bailarako postari lanak egiten zituen “valijero” delakoak ekartzen zuen posta herriraino.

Baserriaren artean etxetzar bat nabarmentzen da. Haren atea inskripzioaz apainduta dago eta neurri figuratibo handiak ditu, 1757koa.


ONDARE ARKITEKTONIKOA

Idoiko San Migel eliza , ziuraski, Erdi Aroko eraikina da, gerora aldatua. Oinplanoa habearte xume angeluzuzenekoa du, estalki lau modernokoa, eta koruaren ahoan zirkuluerdiko arku fajoi bat dago mentsuletan bermatuta. Jatorrizko egiturari kanoi-gangaz estalitako nitxo angeluzuzen bat dagokio. Korua habearen oinaldean dago, egurrezko habe baten gainean. Sakristia burualdearen ondoan dago, epistolaren aldean.

Erretaula nagusia XVII. mendekoa da, baina XIX. mendeko garai neoklasikoan aldatu egin zuten. Erretaularen buru, San Migelen tailu barroko bat dago. Erretaularen ondoan gurtzen den Haurra duen Birjina eseria XIII. mendearen amaierakoa edo XIV. mendearen hasierakoa da, eta birpinteak desitxuratzen du. Korupean Erdi Aroko bataiarri bat dago, eta sakristiak XVII. mendeko Kristo Gurutziltzatu barrokoa eta 1817ko zilarrezko kaliza ditu.

Kanpoaldean, elizak silueta bitxi bat erakusten du, nabea dorretik luzatuta duena, hau baino askoz baxuagoa. Atea, erdi-puntuko arku batez osatuta dago, ziuraski XVIII. mendekoa. Dorrea, habeartearen oinen gainean altxatzen da.


JAIAK

Irailaren 29an ospatzen ziren San Migelen omenez.


ERROMERIA

Ondoko Anue bailaran dagoen Basagaitzeko Ama Birjinaren ermitara. Garai batean maiatzaren 15ean ospatzen zen, San Isidro egunean, eta gaur egun, Santuaren egunaren ondorengo igandean ospatzen da.

ITURRIAK

* Diccionario geográfico-histórico de España por la Real Academia de la Historia, I. atala, Nafarroako Erresumaren, Bizkaiko Jaurerriaren eta Araba eta Gipuzkoako probintzien bilduma egiten duena (1802).
* Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar de Pascual Madoz (1845-50).
* Nafarroako Unibertsitateko Artxibo Etnografikoa.
* Nafarroako Herri Artxiboa.
* Nafarroako Entziklopedia Handia.

Logotipos Subvenciones Turismo Navarra