Esteribar ibarreko kontzejua da, Iruñetik 780 metrora eta 28 kilometrora dagoena, Arga ibaiaren eskuinaldean. Iparraldean eta ekialdean Eugi du muga, hegoaldean Usetxi, ekialdean Urtasun eta mendebaldean Egozkue. 21 biztanle ditu (2020).

Bertako zenbait bizilagun abeltzainak dira, eta bertako latxa mutur-beltz arrazako ardi-azienda eta Aurizko Zaldia izeneko euskal arrazako zaldi-azienda ustiatzen dituzte. Desagertzeko arriskuan dagoen Nafarroako arraza autoktonoa da Aurizko zaldia.

Iragin ekoitzitako Atekoa gaztandegiko Idiazabal jatorri-deitura duen artisau-gazta ospetsua da eta sari ugari jaso ditu.

Euskarari dagokionez, Iragin tokiko dialektoa gorde da, hegoaldeko goi-nafarreraren aldaera bat, belaunez belaun, etxeko transmisioari esker bizirik mantendutakoa. Esteribarko adineko euskal hiztun gehienak ibarraren iparraldean biltzen dira.

XIX. mendean, Esteribar bailarako diputatuak eta herriko etxeen artean txandaka izendatzen zen errejidore batek (sei etxe ziren) gobernatzen zuten tokia. 1847an auzokoek erretorea aurkezten zuten; Iruñera zeraman ferra-bidexka bakarra zuen herriak. Antzina, Burdindogiko Kristo Santuaren ermitarako erromeria Nafarroa osoko garrantzitsuenetako bat izan zen. Jakina da 1326an Zangozako merinoak guztira hamasei gizon bidali zituela behar zen guztian laguntzeko. Ermitatik oso gertu bada iturri bat, eta herri tradizioak sendatzeko propietateak egotzi izan dizkio, Jesukristok berak bedeinkatu zuelakoan.

San Lorentzo martiriaren Parrokia XIX. mendearen amaieran egindako harrizko eraikuntza da, zaharragoa zen beste baten ordez eraikia. Nabe bakarra, burualde karratua eta kanpandorrea ditu oinaldean, habeartearen lehen atalaren gainean. Sarrera epistolaren aldetik egiten da, eta alde horretan bertan dago kapera nagusiari atxikitako sakristia. Burualdea eta habeartea ilargixka-gangaz estalita daude, oinaldean izan ezik, koruarekin eta egurrezko estalki laua duen dorrearen behealdearekin bat baitator. Azken zaharberritzeak altzari liturgikoak elementu gutxi batzuetara murriztu zituen, neurri handi batean aurreko elizan berrerabilitakoak.

Presbiterioan, egur polikromatuan eta mugituta azaltzen den San Lorenzoren irudi bat dago, barroko klasizista estilokoa (XVIII. mendearen bigarren erdia). Ebanjelioaren habeartean, zutabe korintoarren gainean, Birjina eta Haurraren tailu bat dago, erromanista estilokoa (XVII. mendeko lehen erdia), jasandako zaharberritzearen ondorioz oso aldatua. San Lorentzo parrokiako hatuaren edo horniduraren zati zen Joseph Velázquez de Medrano zilargin iruindarrak XVI. mendetik XVII. mendera igaro zen urteetan esleitutako gurutze parrokiala.

Iragiko mugartean Burdindogiko Kristo ermita dago.

Gurutze Santuaren omenez irailaren 14an ospatzen dira

Iragin dagoen eta irailaren 14an ospatzen den Burdindogiko Kristo Santuaren ermitara bailara osoko jendea joaten da. Antzina, Nafarroa osoko erromeriarik garrantzitsuenetakoa izan zen. Ermitatik oso gertu den iturriari sendatzeko ahalmena egotzi izan dio herri tradizioak, ustez, Jesukristok berak bedeinkatutako iturria baitzen.