Itsas-mailatik 593 m-ko altitudean kokatuta eta Iruñetik 25,2 km-ra dago, Arga ibaiaren eskuinaldean. Mugakide ditu iparraldean Eugi, ekialdean Agorreta, hegoaldean Saigots eta mendebaldean Usetxi. 38 biztanle ditu (2020).

1268. urtean "Hamarrenaren Liburuan" ageri da Urtasun. 1835-1845eko erreformak egin arte, ibarreko diputatuak eta etxeen artean txandaka hautatzen zuten herriko erregidoreak gobernatzen zuten, (zazpi etxe eta hondatutako bat XIX. mendearen hasieran, zazpi bizilagun 1849an). 1802 eta 1849an aipatzen da irin-errota duela Argaren gainean; azken bi data horietan, gainera, abadea aurkezteko eskubidea bizilagunei dagokiela aipatzen da, eta Frantziara daraman ferra-bide bat duela ere bai, egoera txarrean.

Urtasungo Erdi Aroko zubitik igarotzen den Zubiri-Eugi bidezidor zaharra duela gutxi berreskuratu da, ibilbidea bera eta seinale adierazgarriak egokituta.

Urtasungo Jasokundeko Andre Mariaren eliza Erdi Aroko eraikina izan daiteke, XIII. mendekoa, bertako ateak, arku hondarren batek eta bataiarriak adierazten dutenez. Estalki barrokoak XVIII. mendean gehitu ziren, jatorrizko itxura eraldatuz.

Oinplanoak hiru ataleko habearte bakar angeluzuzena du, burualde zuzena barne, eta gaur egun koruari dagokion laugarren zatia hormatuta dago. Habeartea eta burualdea ilargixkadun ganga barroko batez estalita daude. Ganga horiek nerbioak dituzte, eta ertzak eta lore apaingarriak indartzen dituzte, giltzarri gisa. Korua oinaldean dago, beheko estalkia dinteldua da, nahiz eta, seguru asko, XIII. mendekoa den ebakidura karratuko aho-arkua mantentzen duen.

Kanpoaldean, harlanduxkazko hormak, beheko aldean ikusiak eta dorrearen goiko eta alboko aldean luzituak. Atea XIII. mendeko arku zorrotz gotiko bat da, hiru arkibolta angeluzuzenak eta boladun arkiboltak dituena. Arkupe dinteldu xume baten azpian dago, pilareen gainean. Dorrea, erdi-puntuko alboko gorputz prismatikoa, koruaren tartearen gainean dago. Jasokundeko Ama Birjinaren parrokiako atearen aurrean hilarri bat dago, gaztelerazko inskripzio honekin: HILOBI HAU DE URTASUN JAUREGIKO JAUNENA DA.

Elizako burua XVIII. mendearen lehen erdiko erretaula nagusia da, estilo barrokokoa. Ama Birjinaren eta Haurraren irudi titularra XIII. mendekoa da, nahiz eta ondorengo moldaketak eta kristalezko begiak jartzeak nabarmen desitxuratu duten.

Bataiarria Erdi Arokoa da eta koroaren azpiko sotokoro delakoan dago.

Urtasungo jauregia armeriako kabo gisa ageri da Erresumaren nomina ofizialean. 1647an, Diego de Peredaren eta Urtasunen alde gorteetara deitu zuten. Jauregi horrek berak 1650ean dekretu bat lortu zuen kuartelak ez ordaintzeagatik haren kontra hasitako betearazpena bertan behera uzteko, bere etxetik salbuetsita zegoela egiaztatu baitzuen. 1723an Jacinta de Peredarena zen.

Bonifacio de Gaztelu eta Peredak, bere oinordekoak (Indiasen bizi zen), 1747an, ohiko errebatea eskatu zuen, eta 1759an eta 1766an Pedro José de Gaztelu eta Peredak eskatu zuen. Armeria Liburuan ageri denez, XVI. mendean, jauregiko armarria zilarrezkoa zen, bi sable-makila zituena.

Argaren gaineko Erdi Aroko zubia, Vianako Printzeak 2020an zaharberritzen hasia.

Irailaren 8an ospatzen dira, Ama Birjinaren Jaiotzaren omenez.