Esteribarko kontzeju hau da ibarreko herriburua eta 478 biztanle ditu (2020). Itsas-mailatik 526 m-ra eta Iruñetik 20 km-ra dago, Arga ibaiaren eskuineko ertzean. Mugakide ditu iparraldean Saigots, ekialdean Agorreta, hegoaldean Urdaitz eta mendebaldean Leranotz.

Done Jakue Bidea igarotzen da Zubiritik, eta ibilbide ezagun honen lehen etaparen amaierako herria da. Ibarreko hiriburua den heinean, zerbitzu ugari ditu : lehen Hezkuntzako Eskola Publikoa edota kirol zerbitzu ezberdinak eskaintzen dituen Esteribarko Udal Kiroldegia ere. Hestebeteak ekoizten dituzten artisau-industriak oso ezagunak dira beren produktuen kalitateagatik. Honako zerbitzuak ere baditu herriak: medikuaren kontsultategia, turismo informazio gunea (goi sasoian irekia), udal-aterpetxea, aterpetxe pribatuak, hotela, ostatuak, farmazia, tabako-denda, bankua, ile-apaindegia, elikadura-dendak, tailer mekanikoa eta fisioterapia eta osteopatia zerbitzu bat ere bai.

Errege jaurerriaren antzinako hiribildua izan zen, bertako bizilagunek, "ehiztari" gisa, urteko (1427) 30 soldatako petxa bat eta olozko 10 kahiz zor zituzten. Baliteke bere lurretan Najerako Garcia Sanchez erregeak Leireko abadiari emandako monasterioa egotea (1040). Orreagako Santa Mariak bertako errota erosi zuen 1382. urtean.

1802an, Arga ibaiaren gaineko irin-errota batek funtzionatzen zuen, eta 1835-1845eko udal-erreformak arte, bailarako diputatuak eta herriko etxeen artean txandaka izendatzen zen errejidoreak agintzen zuten, (mende hasierako data horretan hamalau etxe eta hondatutako bat; hamalau bizilagun ziren eta 1850ean beste hainbeste). Azken data horretan eskola bat zuen, eta maisuari ikasle bakoitzak erregu erdi gari ematen zion ikasle bakoitzak urtean. Abadea aurkezteko eskubidea auzokoek zuten. Nekazaritzarekin batera, gizarte-bizitzan ezinbestekoak diren lanbideak gauzatzen ziren bertan, eta XX. mendearen hasieran, bi ostatu zituen Zubirik .

San Esteban Protomartir eliza XIX. mendean eraiki zen, antzinako eliza oso egoera txarrean geratu baitzen karlistadaren ondoren. Erretaula nagusia Iruñeko San Agustin parrokiatik ekarri zen eta XVIII. mendearen erdialdeko estilo barrokokoa da.

Erdi Aroko Amorruaren zubiak ematen dio izena udalerriari. Zubirik, euskaraz, “zubiko hiria” esan nahi du, eta Arga ibaiaren ibilgua gainditzen du. Errabiaren zubia ere deitzen zaio, eta duela urte batzuk arte tradizio berezi baten lekuko izan da: abereak erdiko zutabearen inguruan pasatzera behartzen zituzten, amorrua saihesteko, kondairak dioenez, zubiak naturaz gaindiko ahalmen hori baitu. Eritasuna sendatzeko propietateak, ordea, animalia batek zubiaren erdiko pilarea hiru aldiz inguratu eta Santa Kiteriako gorpuzkiak harrien artean aurkitzeari egozten zitzaizkion. Propietate sendagarriak, animalia bat, hiru aldiz zubiaren erdiko zutabearen inguruan zegoenean sentitzen ziren, eta bere harrien artean, amorruaren aurkako abokatua zen Santa Kiteriaren gorpuzkiak aurkitu izanari egozten zitzaizkion. Zubi horretatik iristen da herrira Orreagatik iristen den bidetik.

Herri honetako hirigintza berriki eraldatu arren, etxe adierazgarriren bat mantentzen da oraindik ere, Txantxorena esaterako, berantiarra izanda ere, XVIII. mendearen amaierakoa.

Batuekoko iturria . Arrautza ustelen usaina du, bere urak duen hidrogeno sulfuroaren ondorioz. Koldo Artolak (Aranzadi) jasotako testigantzan, honakoa kontatzen du Joaquina Navarrok (Galdurotz, 1894): San Joan bezperan, Zubiriko kanpaiek 12ak jotzean, bailara osoko jendeak larruazaleko hainbat gaitz tratatzeko erabilzen zuten, hala nola ekzemak edo pikorrak. Gero, goizero bederatzi egunez edan behar zuten ur horretatik. San Joan gau horretan ere su handiak egiten ziren, oihu egiten zuten bitartean: “Sarna kanpora, jende ona etxera”.

Herrian dago Groupe Roullier multinazionalaren baitako MAGNA, magnesitatik eratorritako produktuen ekoizpenerako fabrika.

Abuztuko lehen astean ospatzen dira San Estebanen omenez.